گاز نیتروژن هیدرید که با نام تجاری گاز آمونیاک (Ammonia) شناخته شده است در قرن هشتم توسط شیمیدان ایرانی " جابربن حیان " به شکل نمک آمونیاک کشف شد ، اما "جوزف پرستلی" شیمیدان انگلیسی نخستین کسی بود که گاز آمونیوم خالص را تهیه کرد و آن را هوای قلیائی نامید.
گاز آمونیاک ، یک ترکیب شیمیائی است که از سه اتم هیدروژن و یک اتم نیتروژن تشکیل شده است . این ترکیب دارای وزن اتمی 17.031 gr/mol است.
آمونیاک گازی است بی رنگ ، قابل اشتعال و با مزه ای فوق العاده تند و زننده که استنشاق آن در یک غلظت قابل توجه سبب جاری شدن اشک و در نهایت خفگی می گردد.
گاز آمونیاک از هوا سبک تر بوده و به سهولت به مایع تبدیل می شود و در آب بسیار محلول می باشد.
تولید گاز آمونیاک
آمونیاک در طبیعت از تجزیه ی مواد آلی نیتروژن دار بدست می آید .
مهمترین و پرکاربردترین روش تهیه ی گاز آمونیاک سنتز مستقیم آن طی فرآیند هابر می باشد .
از تقطیر زغال سنگ و واکنش کلسیم سیانامید با بخارآب تحت فشار نیز برای تهیه ی گاز آمونیاک استفاده می شود.
کاربرد ها ی گاز آمونیاک
- استفاده از گاز آمونیاک بعنوان یک گاز خنک کننده در سیستم های برودتی با نام تجاری R-717
- استفاده از گاز آمونیاک در تهیه ی کودهای شیمیائی
- استفاده از گاز آمونیاک در کارخانه های یخ سازی
- استفاده از گاز آمونیاک در تهیه ی اسید نیتریک
- استفاده از گاز آمونیاک در تهیه هیدرازین ،اوره و هیدروکسیل آمین
- استفاده از گاز آمونیاک در سنتز انواع داروها
- استفاده از گاز آمونیاک در تهیه ی مواد منفجره
- استفاده از گاز آمونیاک در صنایع نفت و صنایع شیمیائی
- استفاده از گاز آمونیاک در پاک کننده ها ، اسپری های پنجره ، تمیز کننده ی کف اجاق گاز ، پاک کننده توالت و ...
اطلاعات ایمنی گاز آمونیاک
آمونیاک گازی قابل اشتعال است و در صورتی که در محیط عوامل اشتعال زای دیگر مثل گازهای پایه نفتی و یا مواد اکسید کننده مثل گاز اکسیژن و یا ترکیباتی با واکنش پذیری بالا مثل گاز کلر ، برم و ید حضور داشته باشند بر شدت حریق افزوده می شود.
گاز آمونیاک حتی در غلظت های کم هم خطرناک است ، استنشاق آمونیاک و یا آلوده شدن سطح پوست می تواند موجب سوزش و حتی مرگ شود.
در صورت آلودگی چشم با گاز آمونیاک حتما باید آن را به مدت 15 دقیقه با آب شستشو داد .
با توجه به خورنده بودن گاز آمونیاک ، سیلندرهای محتوی گاز آمونیاک می بایست از جنس استینلس استیل باشند