گاز آمونیاک چیست؟

گاز نیتروژن هیدرید که با نام تجاری گاز آمونیاک (Ammonia) شناخته شده است در قرن هشتم توسط شیمیدان ایرانی " جابربن حیان " به شکل نمک آمونیاک کشف شد ، اما "جوزف پرستلی" شیمیدان انگلیسی نخستین کسی بود که گاز آمونیوم خالص را تهیه کرد و آن را هوای قلیائی نامید.

گاز آمونیاک ، یک ترکیب شیمیائی است که از سه اتم هیدروژن و یک اتم نیتروژن تشکیل شده است . این ترکیب دارای وزن اتمی  17.031 gr/mol است.

آمونیاک گازی است بی رنگ ، قابل اشتعال و با مزه ای فوق العاده تند و زننده که استنشاق آن در یک غلظت قابل توجه سبب جاری شدن اشک و در نهایت خفگی می گردد.

گاز آمونیاک از هوا سبک تر بوده و به سهولت به مایع تبدیل می شود و در آب بسیار محلول می باشد.

تولید گاز آمونیاک

آمونیاک در طبیعت از تجزیه ی مواد آلی نیتروژن دار بدست می آید .

مهمترین و پرکاربردترین روش تهیه ی گاز آمونیاک سنتز مستقیم آن طی فرآیند هابر می باشد .

از تقطیر زغال سنگ و واکنش کلسیم سیانامید با بخارآب تحت فشار نیز برای تهیه ی گاز آمونیاک استفاده می شود.

کاربرد ها ی گاز آمونیاک

• استفاده از گاز آمونیاک بعنوان یک گاز خنک کننده در سیستم های برودتی با نام تجاری R-717
• استفاده از گاز آمونیاک در تهیه ی کودهای شیمیائی
• استفاده از گاز آمونیاک در کارخانه های یخ سازی
• استفاده از گاز آمونیاک در تهیه ی اسید نیتریک
• استفاده از گاز آمونیاک در تهیه هیدرازین ،اوره و هیدروکسیل آمین
• استفاده از گاز آمونیاک در سنتز انواع داروها
• استفاده از گاز آمونیاک در تهیه ی مواد منفجره
• استفاده از گاز آمونیاک در صنایع نفت و صنایع شیمیائی
• استفاده از گاز آمونیاک در پاک کننده ها ، اسپری های پنجره ، تمیز کننده ی کف اجاق گاز ، پاک کننده توالت و ...

اطلاعات ایمنی گاز آمونیاک

آمونیاک گازی قابل اشتعال است و در صورتی که در محیط عوامل اشتعال زای دیگر مثل گازهای پایه نفتی و یا مواد اکسید کننده مثل گاز اکسیژن و یا ترکیباتی با واکنش پذیری بالا مثل گاز کلر ، برم و ید حضور داشته باشند بر شدت حریق افزوده می شود.

گاز آمونیاک حتی در غلظت های کم هم خطرناک است ، استنشاق آمونیاک و یا آلوده شدن سطح پوست می تواند موجب سوزش و حتی مرگ شود.

در صورت آلودگی چشم با گاز آمونیاک حتما باید آن را به مدت 15 دقیقه با آب شستشو داد .

با توجه به خورنده بودن گاز آمونیاک ، سیلندرهای محتوی گاز آمونیاک می بایست از جنس استینلس استیل باشند

گاز آرگون و اطلاعات ایمنی مربوط به آن

اطلاعات فنی گاز آرگون

کپسول گاز آرگون برای تامین گاز فوق العاده بی خطر و بدون واکنش با هر گونه عنصر دیگر، عمدتاً به منظور گاز محافظ برای جوشکاری فلزات عرضه می شود. طبیعت بی اثر گاز آرگون سبب می شود تا از این گاز برای محافظت تیتانیوم و دیگر مواد واکنش پذیر نظیر سیلیکون استفاده کنند. زیرا این مواد تمایل دارند به سرعت اکسید شوند و نبود گاز محافظ در اطراف آن ها سبب افت کیفیت محصولات تولیدی در کارخانه ها می شود.

اهمیت گاز آرگون چیست؟

اهمیت گاز آرگون چیست؟ آگاه باشید یا نباشید هم اکنون شما در حال نفس کشیدن گاز آرگون هستید. اما نیاز به هشدار در این رابطه وجود ندارد. این گاز رنگ و بو ندارد و حدود 0.94% از هوای اطراف شما را تشکیل می دهد. البته نکته ی مهم این است که گاز آرگون واکنش پذیری نیز ندارد و اثری بر جانوران و جانداران زنده از جمله انسان نخواهد گذاشت. این مقدار کم آرگون در جو زمین از نظر زیست شناختی اهمیت چندانی در اقلیم کره ی زمین ندارد. اما، اهمیت آن نزد دانشمندان علوم نوین آشکار است.

مشخصات فنی گاز آرگون

گاز آرگون با عدد اتمی 18 و جرم اتمی 39.948 گرم بر مول، نقطه جوش برابر با 185- درجه سلسیوس دارد و چگالی آن 0.0017837 گرم بر سانتیمتر مکعب است. این عنصر غیر فلزی در ردیف سوم از گروه گاز های نجیب در جدول تناوبی عناصر قرار داده شده است.

سه ایزوتوپ پایدار برای گاز آرگون شناسایی شده و انرژی یونش آن 15.760 الکترون ولت تخمین زده شده است. دارای سه لایه الکترون است و هر سه لایه ظرفیت الکترونی تکمیل شده ای دارند. از این رو قابلیت واکنش با عناصر دیگر از طریق اشتراک گذاری الکترون و اوربیتال خالی را ندارد.

تاریخچه استفاده از گاز آرگون

دانشمند اسکاتلندی آقای ویلیام رامزی برای اولین بار گاز آرگون را همراه با همکارش آقای ریلی کشف کرد. آرگون سومین گاز فراوان در جو مین به شمار می رود و به همین دلیل آن را از هوا استخراج می نمایند. کشف آرگون همراه با دیگر گاز های نجیب آقای رامزی را موفق به اخذ جایزه نوبل نمود.

تولید گاز آرگون چگونه است ؟

دانستن اینکه گاز آرگون چه کاربردی دارد ؟ اهمیت صنعتی آن را مشخص می کند. تقریباً عمده کپسول گاز آرگون تولید شده از آرگون به دست آمده از جو زمین پر می شوند. معمولاً آرگون را از تقطیر جز به جز هوای مایع تولید می کنند. درواقع همان فرآیندی که برای تولید گاز اکسیژن و گاز نیتروژن از هوا طی می شود به عنوان یکی از محصولات خود کپسول گاز آرگون را نیز به دست خواهد داد.

گاز آرگون در صنعت

زمانی که فلزات جوش داده می شوند، باید تا دمای بسیار بالایی داغ شوند. اگر این فلزات بدون محافظ در معرض اکسیژن هوا قرار بگیرند با آن واکنش می دهند. به همین دلیل گاز های محافظ در صنعت جوشکاری فلزات جایگاه ویژه ای دارند. کپسول گاز آرگون نیز یکی از گاز های پرکاربرد به عنوان گاز محافظ جوشکاری است.

کاربرد های گاز آرگون چیست ؟

به جز کاربرد آرگون به عنوان گاز محافط در جوشکاری می توان به کاربرد کپسول گاز آرگون در لامپ های رشته ای اشاره کرد. در این لامپ ها، گاز آرگون با رشته های درون لامپ واکنش نمی دهد. از کپسول گاز آرگون برای پر کردن لایه میانی پنجره های دو جداره نیز استفاده می کنند زیرا ضریب هدایت حرارتی این گاز بسیار پایین است و عایق بهتری نسبت به هوا خواهد بود.

آیا گاز آرگون خطر دارد؟

پیش از کار کردن با هر عنصر شیمیایی نیاز است اطلاعات ایمنی کارکردن با آن مورد مطالعه قرار بگیرد. افرادی که از آرگون استفاده می کنند نیز باید بدانند که گاز آرگون چه خطراتی را دارد ؟ تا کنون آسیبی از آرگون برای محیط زیست گزارش نشده است و استنشاق آن در مقدیر کم نیز برای بدن انسان مشکل زا نیست کما اینکه به مقدار کمی در هوای اطراف وجود دارد. خطر گاز آرگون زمانی جدی می شود که مقدار آن در هوا زیاد شود. در این صورت در اثر تنفس این گاز علائمی هم چون سر درد، سرگیجه، خستگی و در صورت ادامه ی تنفس خفگی، کما و مرگ رخ می دهد.

از طرفی کپسول گاز آرگون حاوی آرگون مایع است و به دلیل دمای بسیار پایینی که دارد نباید با بدن تماس پیدا کند وگرنه سوختگی ایجاد خواهد کرد.

ایمنی استفاده از کپسول گازی آرگون

کپسول آرگون نیز مانند کپسول های گاز دیگر برای جلوگیری از آسیب نباید روی زمین غلتانده شود. معمولاً کپسول های این گاز به رنگ آبی هستند. اما، پیش از استفاده اطمینان حاصل کنید که گاز درون کپسول، آرگون است و خطر و مشکلی ایجاد نمی کند.

لوله ها  و اتصالات مورد استفاده باید مورد بررسی قرار گیرند و نشتی در آن ها نباشد. برای این کار می توان از کف و صابون استفاده کرد تا در صورت وجود، محل نشتی پیدا شود. کپسول آرگون را در محیط داغ و زیر نور مستقیم آفتاب قرار ندهید.

منبع :